ఐరన్ లోపం సంతాన సామర్థ్యంపై ఎలా ప్రభావం చూపుతుంది: మీరు తెలుసుకోవాల్సినవి.

Reviewed By: Dr. Deepthi Damodara, fertility specialist at Ferty9 Fertility Center, Tirupati

కొన్ని అంశాలు సంతాన సామర్థ్యంపై ఎలా ప్రభావం చూపుతాయో అని మీరు ఎప్పుడైనా ఆలోచించారా? ఐరన్ అనే ముఖ్యమైన పోషకం, రక్తహీనతను (anaemia) నివారించడమే కాకుండా అంతకు మించిన కీలక పాత్ర పోషిస్తుంది. సంతాన సామర్థ్యంపై దీని ప్రభావం చాలా ఎక్కువగా ఉన్నప్పటికీ, దానిని తరచుగా తక్కువగా అంచనా వేస్తుంటారు. కుటుంబం ప్రారంభించాలని ప్లాన్ చేసుకుంటున్న వారికి లేదా గర్భధారణలో ఇబ్బందులు ఎదుర్కొంటున్న వారికి ఈ రెండింటి మధ్య ఉన్న సంబంధాన్ని అర్థం చేసుకోవడం చాలా ముఖ్యం.

ఈ బ్లాగ్‌లో, ఐరన్ లోపం సంతాన సామర్థ్యంపై ఎలాంటి ప్రభావం చూపుతుందో వివరిస్తూ, మీ ఆరోగ్యాన్ని మెరుగుపరచుకోవడానికి గల మార్గాల గురించి చర్చిద్దాం. మహిళల ఆరోగ్యం మరియు సంతాన సామర్థ్యానికి సంబంధించిన ఈ కీలకమైన అంశం గురించి తెలుసుకొని, సరైన నిర్ణయాలు తీసుకోవడానికి మరియు మంచి ఫలితాలను పొందడానికి ప్రయత్నిద్దాం.

ఐరన్ లోపం మరియు రక్తహీనత (anaemia) అంటే ఏమిటి?

శరీరంలో ఐరన్ తగినంతగా లేకపోవడాన్ని ‘ఐరన్ లోపం’ అంటారు. ఈ లోపం వల్ల, రక్తంలో ఆక్సిజన్‌ను రవాణా చేసే హిమోగ్లోబిన్‌ను ఉత్పత్తి చేసే ఎర్ర రక్త కణాల సామర్థ్యం తగ్గుతుంది. ఈ పరిస్థితి రక్తహీనతకు (anaemia) దారితీస్తుంది, దీనిని ‘ఐరన్ లోపం వల్ల కలిగే రక్తహీనత’ (iron deficiency anaemia) అని కూడా అంటారు.

రక్తహీనత అంటే ఎర్ర రక్త కణాల సంఖ్య తగ్గడం లేదా వాటిలోని హిమోగ్లోబిన్ పరిమాణం తగ్గడం. దీనివల్ల శరీరంలోని కణజాలాలకు ఆక్సిజన్‌ను అందించే రక్తం యొక్క సామర్థ్యం దెబ్బతింటుంది. ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ (WHO) ప్రకారం:

• పురుషులలో, హిమోగ్లోబిన్ (Hb) స్థాయి ఒక డెసిలీటర్‌కు 13 గ్రాముల (g/dL) కంటే తక్కువగా ఉంటే రక్తహీనతగా పరిగణిస్తారు.
• గర్భవతులు కాని స్త్రీలలో, హిమోగ్లోబిన్ స్థాయి 12 g/dL కంటే తక్కువగా ఉంటే రక్తహీనతగా పరిగణిస్తారు.
• గర్భవతులలో, గర్భధారణ సమయంలో ఎప్పుడైనా హిమోగ్లోబిన్ స్థాయి 11 g/dL కంటే తగ్గితే రక్తహీనతగా నిర్ధారిస్తారు.

గర్భధారణ సమయంలో రక్తహీనతను మరింత వివరంగా వర్గీకరిస్తే

• మొదటి మరియు మూడవ త్రైమాసికంలో: హిమోగ్లోబిన్ స్థాయి 11 g/dL కంటే తక్కువగా ఉండటం.
• రెండవ త్రైమాసికంలో: హిమోగ్లోబిన్ స్థాయి 10.5 g/dL కంటే తక్కువగా ఉండటం.

ఐరన్ లోపాన్ని మొదట్లో గుర్తించలేకపోయినా, అది తరువాత అనేక ఆరోగ్య సమస్యలకు దారితీస్తుంది. ఐరన్ లోపం అనేక అవయవాలపై ప్రభావం చూపడమే కాకుండా, ఆడ, మగ ఇద్దరిలోనూ సంతాన సామర్థ్యాన్ని దెబ్బతీసి, వారి గర్భధారణ అవకాశాలను తగ్గిస్తుంది.

శరీరంలో ఐరన్ పాత్ర

రక్తంలో హిమోగ్లోబిన్‌ను ఉత్పత్తి చేయడమే కాకుండా, ఐరన్ మన శరీరంలో అనేక ఇతర ముఖ్యమైన పాత్రలను పోషిస్తుంది:

• రక్తంలోని చక్కెరను శక్తిగా మార్చడం మరియు వివిధ ఎంజైమ్‌ల (enzymes) ఉత్పత్తిని ప్రేరేపించడం.
• రోగనిరోధక వ్యవస్థను బలోపేతం చేయడం.
• కండరాల పనితీరుకు మరియు మేధో వికాసానికి మద్దతు ఇవ్వడం.
• గర్భధారణ సమయంలో గర్భంలోని శిశువుకు ఐరన్‌ను అందించడం.
• చర్మం మరియు జుట్టును ఆరోగ్యంగా ఉంచడం.

ఐరన్ లోపం సంతాన సామర్థ్యంపై ఎలా ప్రభావం చూపుతుంది?

ఐరన్ లోపం ఆడ, మగ ఇద్దరిలోనూ సంతాన సామర్థ్యంపై తీవ్ర ప్రభావం చూపుతుంది.

మహిళల్లో: ఐరన్ స్థాయిలు తగినంతగా లేకపోవడం ఋతుచక్రంలో సమస్యలను కలిగిస్తుంది. దీనివల్ల నెలసరి సరిగా రాకపోవడం లేదా పూర్తిగా ఆగిపోవడం (amenorrhea) జరగవచ్చు. ఈ సమస్యలు అండోత్పత్తికి (ovulation) ఆటంకం కలిగించి, గర్భం దాల్చడాన్ని కష్టతరం చేస్తాయి. ఐరన్ లోపం అండం నాణ్యతను కూడా తగ్గించవచ్చు, ఇది గర్భస్రావం అయ్యే ప్రమాదాన్ని పెంచి, గర్భధారణను మరింత క్లిష్టతరం చేస్తుంది. అదనంగా, ఇది లైంగిక కోరికపై, తల్లి ఆరోగ్యంపై ప్రభావం చూపి, సంతాన సాఫల్యతను మరింత దెబ్బతీస్తుంది.

పురుషుల్లో: ఐరన్ స్థాయిలు తక్కువగా ఉండటం వల్ల వీర్య కణాల ఉత్పత్తి, సంఖ్య తగ్గుతాయి. ఇది వీర్య కణాల కదలిక (motility) మరియు ఆకృతి (morphology)పై కూడా ప్రభావం చూపుతుంది, ఇవి విజయవంతమైన ఫలదీకరణానికి చాలా అవసరం. తక్కువ నాణ్యత గల వీర్యం, తగ్గిన లైంగిక కోరిక మరియు అంగస్తంభన సమస్యల కారణంగా గర్భధారణ ప్రయత్నాలు సంక్లిష్టంగా మారవచ్చు. ఐరన్ లోపం వీర్య కణాలలోని DNAను దెబ్బతీసి, జన్యుపరమైన సమస్యలకు దారితీయవచ్చు.

సంతాన సామర్థ్యాన్ని మరియు మొత్తం ప్రజనన ఆరోగ్యాన్ని మెరుగుపరచుకోవడానికి, ఆహారం లేదా సప్లిమెంట్ల ద్వారా తగినంత ఐరన్‌ను తీసుకోవడం చాలా ముఖ్యం.

ఐరన్ లోపం యొక్క లక్షణాలు

శరీరంలోని అనేక పనులలో ఐరన్ కీలక పాత్ర పోషిస్తుంది, కాబట్టి దాని లోపం మొత్తం ఆరోగ్యంపై ప్రభావం చూపుతుంది అనడంలో ఆశ్చర్యం లేదు. మీ శరీరంలో ఐరన్ స్థాయిలు తక్కువగా ఉన్నాయని సూచించే కొన్ని సాధారణ లక్షణాలు ఇక్కడ ఉన్నాయి:

• అలసట
• కళ్లు తిరగడం
• తీవ్రమైన నీరసం
• చర్మం పాలిపోవడం
• ఆయాసం
• తలనొప్పి
• చర్మం దెబ్బతినడం
• నాలుక మరియు నోటిలో పుండ్లు
• గోళ్లు పెళుసుగా మారడం
• ఇన్ఫెక్షన్లకు సులభంగా గురికావడం
• చేతులు, పాదాలు చల్లగా ఉండటం
• ఐస్, మట్టి వంటి పోషకాలు లేని పదార్థాలను తినాలని వింతగా అనిపించడం (దీనిని ‘పైకా’ అంటారు)

మరింత తీవ్రమైన సందర్భాల్లో, ఇది మింగడంలో ఇబ్బంది, గుండె వేగంగా కొట్టుకోవడం, రెస్ట్‌లెస్ లెగ్స్ సిండ్రోమ్ (కాళ్లు నిరంతరం కదిలించాలనిపించడం), మరియు జుట్టు రాలడం వంటి సమస్యలకు దారితీస్తుంది. పిల్లలలో ఐరన్ లోపం వల్ల కలిగే రక్తహీనత వారి మేధోపరమైన మరియు శారీరక ఎదుగుదలలో జాప్యానికి దారితీయవచ్చు.

లక్షణాలను తగ్గించడానికి మరియు దీర్ఘకాలిక ఆరోగ్య సమస్యలను నివారించడానికి, వీలైనంత త్వరగా దీనిని గుర్తించి చికిత్స తీసుకోవడం చాలా అవసరం.

ఐరన్ లోపానికి కారణాలు

ఐరన్ లోపానికి అనేక కారణాలు ఉండవచ్చు. ఇవి తరచుగా మనం తీసుకునే ఆహారం, ఆరోగ్య పరిస్థితులు మరియు శారీరక విధులతో ముడిపడి ఉంటాయి. అందువల్ల, ఈ సాధారణమైన కానీ తీవ్రమైన ఆరోగ్య సమస్యను సమర్థవంతంగా ఎదుర్కోవడానికి, దాని వెనుక ఉన్న అసలు కారణాలను గుర్తించడం చాలా ముఖ్యం. మీ శరీరంలో ఐరన్ స్థాయిలు తక్కువగా ఉండటానికి కొన్ని కారణాలు:

• ఐరన్ అధికంగా ఉండే ఆహారాన్ని తగినంతగా తీసుకోకపోవడం.
• అధిక ఋతుస్రావం వల్ల లేదా అల్సర్లు, పాలిప్స్ వంటి జీర్ణవ్యవస్థ సమస్యల వల్ల రక్తాన్ని కోల్పోవడం.
• గర్భధారణ సమయంలో లేదా ఎదుగుదల దశలో శరీరానికి ఐరన్ అవసరం పెరగడం.
• సీలియాక్ వ్యాధి లేదా గ్యాస్ట్రిక్ బైపాస్ సర్జరీ వంటి జీర్ణవ్యవస్థ సమస్యల కారణంగా శరీరం తగినంత ఐరన్‌ను గ్రహించలేకపోవడం.
• మూత్రం ద్వారా రక్తాన్ని కోల్పోవడం.
• శరీరం ఐరన్‌ను గ్రహించకుండా నిరోధించే అరుదైన జన్యుపరమైన సమస్యలు.
• ఐరన్ గ్రహించడాన్ని అడ్డుకునే కొన్ని రకాల మందులను వాడటం.

ఐరన్ లోపాన్ని నిర్ధారించడం

ఐరన్ లోపం సంతాన సామర్థ్యాన్ని ప్రభావితం చేసే కారకాలలో ఒకటి కాబట్టి, మీరు మరియు మీ భాగస్వామి ఆరోగ్యంగా ఉన్నారని నిర్ధారించుకోవడానికి వీలైనంత త్వరగా దీనిని గుర్తించడం చాలా ముఖ్యం. ఐరన్ లోపాన్ని సాధారణంగా ఈ క్రింది పద్ధతుల ద్వారా నిర్ధారిస్తారు:

• రక్త పరీక్షలు: హిమోగ్లోబిన్, హెమటోక్రిట్, సీరం ఫెరిటిన్ మరియు ట్రాన్స్‌ఫెరిన్ శాచురేషన్ వంటి స్థాయిలను తనిఖీ చేయడం.
• వైద్య చరిత్ర మరియు శారీరక పరీక్ష: లక్షణాలు, ఆహారపు అలవాట్లు మరియు రక్తం కోల్పోవడానికి గల సంభావ్య కారణాలను అంచనా వేయడం.
• అదనపు పరీక్షలు: అసలు కారణాన్ని గుర్తించడానికి మరిన్ని పరీక్షలు చేయడం. ఉదాహరణకు, జీర్ణవ్యవస్థ సమస్యల కోసం ఎండోస్కోపీ లేదా ఐరన్ జీవక్రియను ప్రభావితం చేసే వంశపారంపర్య సమస్యల కోసం జన్యుపరమైన పరీక్షలు చేయడం.

ఐరన్ లోపానికి చికిత్స

సంతాన సామర్థ్యంపై ప్రభావం చూపే ఐరన్ లోపానికి చికిత్సలో ఈ క్రిందివి ఉంటాయి:

• ఐరన్ సప్లిమెంట్లు: శరీరంలో ఐరన్ స్థాయిలను తిరిగి నింపడానికి ఐరన్ సప్లిమెంట్లు (మాత్రలు లేదా సిరప్) తీసుకోవడం.
• ఆహారంలో మార్పులు: రెడ్ మీట్, కోడి మాంసం, చేపలు, బీన్స్ మరియు ఆకుకూరలు వంటి ఐరన్ అధికంగా ఉండే ఆహారాలను తినడం.
• అసలు కారణానికి చికిత్స: ఐరన్ లోపానికి కారణమవుతున్న జీర్ణవ్యవస్థ సమస్యలు లేదా అధిక ఋతుస్రావం వంటి సమస్యలకు చికిత్స తీసుకోవడం.
• పర్యవేక్షణ: చికిత్సకు శరీరం ఎలా స్పందిస్తుందో తెలుసుకోవడానికి, అవసరమైతే మార్పులు చేయడానికి రక్త పరీక్షల ద్వారా ఐరన్ స్థాయిలను క్రమం తప్పకుండా తనిఖీ చేయడం.

ఐరన్ లోపాన్ని నివారించడం

‘వ్యాధి వచ్చాక చికిత్స కన్నా నివారణ మేలు’ అన్నట్లుగా, సంతానలేమికి కారణమయ్యే ఐరన్ లోపాన్ని సహజంగా నివారించడానికి అనేక మార్గాలు ఉన్నాయి:

• ఐరన్ అధికంగా ఉండే ఆహారాలు తినడం: మీ ఆహారంలో లీన్ మీట్, కోడి మాంసం, చేపలు, బీన్స్, పప్పుధాన్యాలు, టోఫు, పాలకూర మరియు ఫోర్టిఫైడ్ సెరియల్స్ వంటివి చేర్చుకోండి.
• శోషణను పెంచుకోవడం: ఐరన్ అధికంగా ఉండే ఆహారాలతో పాటు, విటమిన్ సి అధికంగా ఉండే నారింజ వంటి పండ్లు, బెల్ పెప్పర్స్ తినడం వల్ల శరీరం ఐరన్‌ను బాగా గ్రహిస్తుంది.
• అడ్డంకులను నివారించడం: భోజనం చేసేటప్పుడు కాఫీ, టీ మరియు కాల్షియం అధికంగా ఉండే ఆహార పదార్థాలను తీసుకోవడం తగ్గించండి, ఎందుకంటే అవి శరీరం ఐరన్‌ను గ్రహించడాన్ని అడ్డుకుంటాయి.
• అవసరమైతే సప్లిమెంట్లు తీసుకోవడం: గర్భధారణ సమయంలో లేదా ఆహారం ద్వారా తగినంత ఐరన్ లభించనప్పుడు, డాక్టర్ సలహా మేరకు ఐరన్ సప్లిమెంట్లు తీసుకోండి.
• క్రమం తప్పని పరీక్షలు: ఐరన్ స్థాయిలను పర్యవేక్షించడానికి మరియు లోపాలను ముందుగానే గుర్తించడానికి, నియమితంగా ఆరోగ్య పరీక్షలు మరియు రక్త పరీక్షలు చేయించుకోండి.

నిపుణుల సహాయం ఎప్పుడు తీసుకోవాలి?

మీరు ఐరన్ లోపం యొక్క లక్షణాలను నిరంతరం ఎదుర్కొంటున్నా లేదా అధిక ఋతుస్రావం, గర్భధారణ కారణంగా ప్రమాదంలో ఉన్నా, వెంటనే నిపుణుల సహాయం తీసుకోండి. ముఖ్యంగా గర్భం కోసం ప్రయత్నిస్తున్న మహిళలు ఐరన్ లోపం సమస్యను తక్షణమే పరిష్కరించుకోవడం చాలా అవసరం, ఎందుకంటే ఇది సంతాన సామర్థ్యం మరియు గర్భధారణ ఫలితాలపై ప్రభావం చూపుతుంది.

ముగింపు

ఐరన్ లోపం ఆడ, మగ ఇద్దరి సంతాన సామర్థ్యంపై ప్రభావం చూపుతుంది. ముఖ్యంగా గర్భంలో శిశువు అభివృద్ధి చెందుతున్నప్పుడు, మహిళల ప్రజనన ఆరోగ్యంపై దీని ప్రభావం కీలకం. గర్భస్థ శిశువు యొక్క పెరుగుదల మరియు అభివృద్ధికి తగినంత ఐరన్ స్థాయిలు చాలా అవసరం.

మీరు గర్భధారణకు ప్లాన్ చేస్తుంటే, భాగస్వాములు ఇద్దరు ఐరన్ స్థాయిలను పరీక్షించుకుని, లోపాలకు చికిత్స తీసుకోవడం ద్వారా మీ ఆనందమయ ప్రయాణాన్ని మెరుగుపరచుకోవచ్చు మరియు విజయవంతంగా గర్భం దాల్చవచ్చు.

మీరు సరైన మార్గంలో ఉన్నారని నిర్ధారించుకోవడానికి, మీ అవసరాలకు తగిన వ్యక్తిగత సలహాలు మరియు చికిత్సా ఎంపికల కోసం మా సంతాన సాఫల్య నిపుణులను సంప్రదించండి.

మా క్లినిక్‌ను సందర్శించండి:

హైదరాబాద్‌లో సంతానోత్పత్తి క్లినిక్

రాజమండ్రిలో సంతానోత్పత్తి క్లినిక్

తిరుపతిలో సంతానోత్పత్తి క్లినిక్

కర్నూలులో సంతానోత్పత్తి క్లినిక్

కరీంనగర్‌లో సంతానోత్పత్తి క్లినిక్

వరంగల్‌లో సంతానోత్పత్తి క్లినిక్